Độc đáo nhà sàn cổ ở Thanh Hoá

Hơn 300 ngôi nhà sàn có tuổi đời hàng trăm năm tuổi của bà con dân tộc Mường ở Thạch Thành, Thanh Hoá với nét kiến trúc độc đáo vừa được công nhận là quần thể Di tích nhà sàn cổ cần được bảo tồn.

 Với các làng Thành Nội, Đăng và Thượng, xã Thạch Lâm (Thạch Thành, Thanh Hóa). Trong 3 làng này, làng Thượng là nơi có nhiều nhà sàn cổ nhất. Hầu hết các hộ trong làng đều sinh sống trong những ngôi nhà sàn do cha ông để lại.

Ông Nguyễn Văn Phúc - người sở hữu ngôi nhà sàn cổ nhất của Làng Thượng, nằm ngay dưới chân đồi cho biết, ngôi nhà đã hơn 200 năm tuổi, được dựng theo kiểu hình mai rùa với ba khoang chính (trong, ngoài và giữa).

Nhà ông Phúc đang ở từng hai lần bị bom Mỹ làm cháy nhưng gia đình ông đã phục dựng lại nguyên trạng. Phần lớn các cột trụ trong nhà đều làm bằng gỗ lim lấy ở rừng già nên không lo bị mối, mọt làm hư hại.

Hiện Thạch Lâm có 7 ngôi nhà cổ trên 200 năm tuổi được dựng theo lối kiến trúc Mường xưa là chôn cột làm trụ đỡ. Ông Nguyễn Văn Ních (làng Thành Nội) - chủ một nhà sàn cổ cho hay: "Để xây dựng một ngôi nhà sàn theo kiểu ngày xưa phải mất từ 2-3 năm và phải chọn được gỗ lim loại một làm cột trụ, nên hiện nay mọi người thường dựng nhà theo kiểu mới. Giá trị mỗi ngôi nhà sàn từ 40-70 triệu đồng, nhà cổ thì cao hơn nhiều".

Với địa thế thuận lợi, phía bắc tiếp giáp với rừng quốc gia Cúc Phương (tỉnh Ninh Bình), trong vùng lại có nhiều thác nước, hang động đẹp cùng hệ thống nhà sàn cổ, Thạch Lâm là điểm đến hấp dẫn của khách du lịch trong và ngoài nước. Nhiều làng ở đây đã đầu tư hệ thống cơ sở vật chất để khách lưu trú, thám hiểm hang động và tìm hiểu phong tục văn hóa Mường.

Ông Bùi Văn Thương-Trưởng thôn làng Thượng, cho biết, 8 tháng đầu năm 2010 đã có hơn một vạn lượt khách đến tham quan nhà sàn cổ. Ba làng nhà sàn cổ bắt đầu tiếp nhận các tour du lịch tại gia, là loại hình hút khách hiện nay.

Chị Thuỷ - du khách ở Đống Đa, Hà Nội hào hứng: "Đây là lần thứ hai tôi cùng gia đình đến làng nhà sàn cổ. Mỗi lần đến đây, tôi lại biết thêm nhiều điều về phong tục và tập quán sinh hoạt của người Mường".

Để thu hút khách du lịch, chính quyền xã cũng thường xuyên tổ chức giao lưu văn hóa, văn nghệ để quảng bá những ngôi nhà sàn hàng trăm năm tuổi ở Thạch Lâm.